Lekarz: Mamy wysyp zatorów. Opowiedział o nowej przyczynie
Udary mózgu stanowią jedną z najpoważniejszych przyczyn zgonów oraz trwałego kalectwa na całym świecie. Aż 85% wszystkich udarów to udary niedokrwienne, spowodowane zatorami blokującymi dopływ krwi do mózgu. Najczęściej powstawanie tych zatorów wiąże się z nieleczonym nadciśnieniem, otyłością oraz miażdżycą, jednak coraz częściej specjaliści wskazują na migrenę jako nowy, istotny czynnik ryzyka. Niepokojące jest także to, że wśród pacjentów z udarami znacznie przybywa osób młodych, nawet przed 40. rokiem życia.
Niepokojące statystyki udarów mózgu w Polsce
W Polsce co roku odnotowuje się około 90 tysięcy przypadków udaru mózgu. Najnowsze dane Polskiego Towarzystwa Neurologicznego oraz Fundacji Zdrowie i Edukacja Ad Meritum pokazują wyraźny wzrost zachorowań w coraz młodszym wieku. Profesor Konrad Rejdak z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie alarmuje, że odnotowuje się nawet udary u kilkuletnich dzieci, które często wymagają zastosowania mechanicznego usunięcia zatorów w mózgu.
W Polsce co 6,5 minuty dochodzi do udaru mózgu. Coraz częściej dotyka on młodszych pacjentów, o czym świadczą również hospitalizacje małych dzieci z tym schorzeniem – podkreśla prof. Konrad Rejdak.
Najczęstsze przyczyny powstawania zatorów
Udary niedokrwienne wynikają z nagłego zwężenia lub całkowitego zamknięcia tętnic doprowadzających krew do mózgu. Do głównych przyczyn tworzenia się zatorów zalicza się:
- Nadciśnienie tętnicze – przewlekle wysokie ciśnienie krwi uszkadza ściany naczyń, co sprzyja tworzeniu się blaszek miażdżycowych i mikrourazów sprzyjających powstawaniu skrzepów;
- Miażdżyca – fragmenty blaszek mogą się oderwać i blokować przepływ krwi w naczyniach;
- Choroby serca – m.in. migotanie przedsionków, niewydolność serca czy wady zastawek zwiększają ryzyko powstawania skrzeplin mogących migrować do mózgu;
- Otyłość i cukrzyca typu 2 – nasilają procesy miażdżycowe i ryzyko zakrzepów;
- Palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu – osłabiają naczynia i zmieniają krzepliwość krwi, zwiększając ryzyko zatorów;
- Długotrwały stres, niedobór snu i siedzący tryb życia – negatywnie wpływają na układ krążenia i sprzyjają powstawaniu zatorów.
Migrena jako nowy czynnik ryzyka udaru
Migrena, zwłaszcza z aurą, coraz częściej uznawana jest za niezależny czynnik ryzyka udarów niedokrwiennych. Ten specyficzny typ migreny charakteryzuje się występowaniem objawów neurologicznych jak błyski, mroczki czy zaburzenia czucia, które poprzedzają atak bólu głowy. Uważa się, że to przejściowe niedokrwienie w wybranych obszarach mózgu oraz spastyczne skurcze naczyń zwiększają podatność na tworzenie skrzepów.
Niebezpieczne są również czynniki środowiskowe, takie jak stres, używki, palenie papierosów, a także nieleczenie nadciśnienia i otyłość. Szczególnie podwyższone ryzyko udaru mają pacjentki z migreną stosujące hormonalne środki antykoncepcyjne – tłumaczy dr Paweł Kram, neurolog z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Szczecinie.
Udar niedokrwienny – liczy się szybka reakcja
Objawy udaru pojawiają się nagle i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Im szybciej zostanie rozpoznany udar i pacjent trafi do wyspecjalizowanego szpitala, tym więcej szans na skuteczne leczenie i ograniczenie trwałych następstw neurologicznych.
Do najważniejszych symptomów wskazujących na udar należą:
- Nagłe osłabienie lub niedowład jednej strony ciała, np. opadanie kącika ust lub trudności z uniesieniem kończyn;
- Zaburzenia mowy, takie jak bełkotanie, trudności w nazywaniu przedmiotów lub rozumieniu prostych zdań;
- Zaburzenia widzenia, w tym nagła utrata wzroku w jednym oku albo podwójne widzenie;
- Zawroty głowy oraz problemy z równowagą i koordynacją wraz z uczuciem oszołomienia;
- Silny, nietypowy ból głowy o nagłym początku;
- Utrata świadomości lub dezorientacja, trudności w logicznym myśleniu.
Test FAST — prosta metoda na rozpoznanie udaru
- F (face – twarz) – czy jedna strona twarzy opada lub jest niesymetryczna?
- A (arms – ręce) – czy osoba może unieść obie ręce?
- S (speech – mowa) – czy potrafi mówić wyraźnie i rozumie proste zdania?
- T (time – czas) – jeśli zauważysz którykolwiek z powyższych objawów, natychmiast dzwoń pod numer alarmowy 112.