ZUS przeliczy emerytury od 1 stycznia 2026 r. Zyskają tysiące seniorów

 

ZUS przeliczy emerytury – kto skorzysta na zmianach od stycznia 2026?

Nowa ustawa dotyczy osób, którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019, opierając się na ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Ponadto, na przeliczenie mogą liczyć także osoby pobierające renty rodzinne po zmarłych emerytach, którym świadczenie przyznano w tym samym przedziale czasowym.

Z danych ZUS wynika, że zmiany obejmą około 95,5 tys. emerytów oraz 8 tys. beneficjentów rent rodzinnych. Co ważne, mechanizm przeliczenia będzie przeprowadzany z urzędu – oznacza to, że od 1 stycznia 2026 roku zaktualizowane świadczenia będą wypłacane automatycznie, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych dokumentów przez zainteresowanych.

Co zmieni się dzięki automatycznemu przeliczeniu świadczeń?

Zgodnie z projektem ustawy, ZUS dokona ponownego wyliczenia emerytur z uwzględnieniem daty 31 maja zamiast 1 czerwca danego roku. Dzięki temu zastosowana zostanie korzystniejsza kwartalna waloryzacja składek, a nie jak dotąd – roczna, mniej opłacalna dla świadczeniobiorców. To rozwiązanie eliminuje dotychczasową niesprawiedliwość w naliczaniu świadczeń czerwcowych.

W efekcie tej zmiany emerytury i renty rodzinne mogą wzrosnąć nawet o kilkaset złotych miesięcznie. Zależeć to będzie przede wszystkim od długości stażu ubezpieczeniowego oraz wielkości zgromadzonego kapitału. Szacowana podwyżka wynosi od około 50 do 400 zł miesięcznie. Co istotne, nowe kwoty będą obowiązywać od początku 2026 roku, a wszystkie osoby uprawnione otrzymają oficjalną decyzję ZUS z aktualnym wyliczeniem świadczenia.

Skąd wziął się problem tzw. „emerytur czerwcowych”?

Dotychczas umowy dotyczące emerytur przyznawanych w czerwcu były mniej korzystne, ponieważ ZUS stosował roczną waloryzację składek zamiast kwartalnej. Ta różnica, wynosząca nawet kilka procent, przekładała się na znaczne straty finansowe dla emerytów w perspektywie całego okresu pobierania świadczeń – sięgały one nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Podwyżki emerytur czerwcowych od 2026 – jakie będą koszty?

Ocena skutków regulacji (OSR) wskazuje, że zmiany te potrwają 10 lat i będą kosztowały Fundusz Ubezpieczeń Społecznych około 2,8 mld zł, co przekłada się na około 288 mln zł rocznie. Część tych środków wróci do budżetu państwa w formie podatku dochodowego (PIT) i składek zdrowotnych, jednak łączne netto będą stanowić obciążenie dla finansów publicznych.

Podwyższone świadczenia mogą także wpłynąć na zwiększenie obciążenia FUS i zmniejszenie liczby osób uprawnionych do dodatków, takich jak tzw. „czternastka”. Niemniej jednak rząd argumentuje, że korzyści społeczne w postaci poprawy sytuacji finansowej emerytów uzasadniają te wydatki.

Czy trzeba składać wniosek do ZUS o ponowne przeliczenie emerytury?

Nie jest to konieczne. W myśl art. 3 nowej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych automatycznie przeliczy świadczenia w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie przepisów. Oznacza to, że uprawnione osoby otrzymają nową decyzję z ZUS i wyższą kwotę emerytury lub renty już od stycznia 2026 roku bez potrzeby składania wniosków czy wizyt w oddziałach.

Proces będzie całkowicie zautomatyzowany, co ułatwi dostęp do podwyższonych świadczeń.

Jakie zmiany dotyczą rent rodzinnych i dodatków?

Nowe przepisy obejmują również renty rodzinne przyznane po emerytach zmarłych w czerwcu 2009–2019. Dzięki temu ich rodziny również zyskają na przeliczeniach, nawet gdy sam zmarły emeryt nie doczekał się dotychczas aktualizacji świadczenia.

Jednak wyższe emerytury i renty mogą spowodować utratę prawa do niektórych dodatkowych świadczeń, takich jak „czternastka” czy dodatek pielęgnacyjny. Beneficjenci mogą stracić do nich prawo, jeśli nowe, podwyższone kwoty przekroczą określone limity dochodowe.

Co jeszcze warto wiedzieć? 5 ważnych detali ustawowych

1. Wyłączenie rent z tytułu niezdolności do pracy

Ustawa dotyczy jedynie przeliczenia emerytur i rent rodzinnych. Renty z tytułu niezdolności do pracy przyznane w czerwcu 2009–2019 nie będą podlegać ponownemu wyliczeniu. To może zaskoczyć osoby liczące na podobne korzyści w tym zakresie.

2. Przeliczenie na dzień 31 maja z pełnym stanem prawnym

ZUS uwzględni w nowym wyliczeniu świadczenia zasady ważne na 31 maja danego roku, w tym korzystniejsze mechanizmy waloryzacji i obliczania kapitału emerytalnego, co pozytywnie wpłynie na wysokość emerytur.

3. Wyjątek dla osób, które wcześniej już uzyskały przeliczenie

Te osoby nie będą objęte nowym przeliczeniem. ZUS zabezpiecza w ten sposób prawa tych, którzy już skorzystali z korzystniejszych rozwiązań.

4. Brak wyrównań za przeszłe lata

Ustawa wprowadza zmiany od 1 stycznia 2026 r., ale nie przewiduje wypłat wyrównań za wcześniejsze lata. Oznacza to, że seniorzy otrzymają wyższe świadczenia dopiero od momentu wejścia nowych przepisów w życie, bez rekompensaty za wcześniejsze zaniżenia.

5. Jednorazowy charakter przeliczenia

Przeliczenie będzie miało charakter jednorazowy – nowe zasady nie będą stosowane do przyszłych wniosków o ponowne przeliczenie emerytury, nawet jeśli zwiększy się staż pracy lub dochody świadczeniobiorcy.

Historia problemu emerytur czerwcowych – nierówność znana od lat

Problem niekorzystnego naliczania emerytur czerwcowych był znany w Polsce od wielu lat. Pierwsze kroki zaradcze podjęto już w 2020 roku,